Op 2 februari 2016 heeft de Eerste Kamer het wetsvoorstel Deregulering beoordeling arbeidsrelaties (DBA) aangenomen. Deze wet wordt ingevoerd op 1 mei 2016. Zie voor meer achtergronden daarbij: De VAR gaat definitief verdwijnen; een vloek of een zegen?
Heel veel meer dan dat de DBA wordt ingevoerd en dat de VAR-verklaringen komen te vervallen, was er nog niet duidelijk. Ik was dan ook verheugd toen ik deze week op de site van de belastingdienst zag staan: Zzp en DBA: de belangrijkste vragen en antwoorden op een rij. Hier is de duidelijkheid waar ondernemend en adviserend Nederland naar op zoek is, dacht ik en begon met goede moed te lezen. Ik wil u niet ontmoedigen maar de moed zakte me al snel in de schoenen. Het artikel bracht mij namelijk niet de gevraagde duidelijkheid.
Hieronder de vragen en bijbehorende antwoorden zoals gepubliceerd.
Krijgt de zzp’er in het nieuwe systeem minder duidelijkheid en zekerheid?
Eerder omgekeerd. Veel zzp’ers dachten dat de VAR een soort werkvergunning was, maar in werkelijkheid gaf de VAR alleen aan de opdrachtgever zekerheid. De VAR hield de zzp’er in het ongewisse of hij/zij wel echt buiten dienstverband werkte. De enige zekerheid voor de zzp’er was dat hij géén recht had op sociale zekerheid. Het nieuwe systeem biedt aan zowel opdrachtgever als zzp’er helderheid en zekerheid, mits ze volgens een modelovereenkomst werken. Dat is voor de zzp’er juist een verbetering.
Neemt de administratieve rompslomp voor zzp’ers toe?
Dit spookverhaal duikt steeds op. Het werken met modelovereenkomsten is juist eenvoudiger dan het werken met de VAR.
Een VAR moest elk jaar opnieuw worden aangevraagd en bij elke opdracht opnieuw worden opgestuurd. Veranderde het werk of de voorwaarden waaronder gewerkt werd dan moest er een nieuwe VAR worden aangevraagd. Wanneer gewerkt wordt met een modelovereenkomst is dit niet meer nodig. Met een modelovereenkomst kan de zzp’er direct aan de slag. De overeenkomst hoeft niet eerst aan de Belastingdienst voorgelegd te worden. De overeenkomst hoeft zelfs niet ondertekend te worden. Zolang de opdrachtgever en zzp’er maar met elkaar afspreken, bijvoorbeeld per e-mail of in de opdrachtbevestiging, volgens welke modelovereenkomst er gewerkt wordt.
Wordt het nu voor veel opdrachtnemers moeilijker om als zzp’er te werken?
Nee. De grens tussen ondernemerschap en dienstverband verandert niet. Alles wat nu mag, mag straks ook. Alles wat straks niet kan, kan nu ook al niet. Het wordt met de modelovereenkomsten wel veel duidelijker wat wel en niet kan.
Is het veiliger om tussenpersonen in te schakelen?
Nee, de modelovereenkomsten geven aan opdrachtgevers en opdrachtnemers direct duidelijkheid. Werken via een tussenpersoon geeft niet meer zekerheid. Bovendien, ook een tussenpersoon moet zich aan de wet houden en wordt door de Belastingdienst gecontroleerd.
Moet ik voor elke klus en voor allerlei verschillende klussen opnieuw een overeenkomst opstellen?
Nee. De modelovereenkomsten staan op Belastingdienst.nl. De algemene modelovereenkomsten zijn geschikt voor alle type opdrachten, ongeacht de branche of het beroep. Als u afspreekt volgens een bepaalde modelovereenkomst te werken, heeft u zekerheid. Welke overeenkomst u neemt, kiezen opdrachtgever en opdrachtnemer zelf.
Zet de DBA de positie en sociale zekerheid van zzp’ers onder druk?
Integendeel. De positie van zzp’ers wordt versterkt omdat ook zij bij de DBA zekerheid vooraf hebben. Daarnaast kan de zzp’er, als achteraf blijkt dat er toch sprake was van een dienstverband (schijnzelfstandigheid), met de DBA wél aanspraak maken op werknemersverzekeringen als bijvoorbeeld een WW uitkering. Onder de VAR wist de zzp’er zeker dat hij géén recht had op sociale zekerheid.
Daarnaast ligt aansprakelijkheid met de DBA juist niet meer alleen bij de zzp’er, maar zijn beide partijen verantwoordelijk voor de eigen afdrachten. Onder VAR was alleen de zzp’er aansprakelijk.
Legaliseert de DBA schijnzelfstandigheid?
Met de VAR kan de Belastingdienst niet handhaven op schijnzelfstandigheid. Als het bestaat, kan het niet worden aangepakt. In het nieuwe systeem kan de Belastingdienst wel handhaven. Dan wordt schijnzelfstandigheid niet gelegaliseerd, maar juist aangepakt.
Wat moet een zzp’er nu concreet doen?
Als overduidelijk is dat ze ondernemer zijn helemaal niets. Het werken met modelovereenkomsten is niet verplicht en is alleen bedoeld voor situaties waarin er twijfel bestaat over de aard van de arbeidsrelatie. Zekerheid vooraf? Ga naar een modelovereenkomst op Belastingdienst.nl.
Ik kan niet ontkennen dat een en ander wat duidelijker is geworden, maar ik had graag ook antwoord gehad op in ieder geval de volgende vragen:
- Wat houdt de wenperiode tot 1 mei 2017 in?
- Hoe gaat de belastingdienst de feitelijke invulling van de arbeidsrelatie controleren?
- Hoe strikt moet de feitelijke naleving van de overeenkomst zijn?
- Hoe zit het nu precies met de aansprakelijkheid indien de belastingdienst concludeert dat toch sprake is van een arbeidsverhouding?
- Aan wie wordt een naheffings-/navorderingsaanslag opgelegd, aan de opdrachtgever of opdrachtnemer of aan beiden?
Doordat de antwoorden op bovenstaande vragen essentieel zijn, verwacht ik dat deze de komende tijd – op welke wijze dan ook – te krijgen/vinden. Ik volg het nieuws in ieder geval op de voet en bericht u nader zodra ik meer weet. Mocht u in de tussentijd vragen hebben, neem dan gerust contact met ons op.
Meer informatie?
Voor meer informatie kunt u uiteraard contact met ons opnemen via:
